Financiële tekorten in de zorgsector, overvolle ziekenhuizen, overwerkte huisartsen. De hedendaagse kranten staan vol van die berichten. Vroeger hoorde men niets van dit alles. Werden de mensen vroeger dan niet ziek? Met deze prangende vraag trok ik naar de stadsbibliotheek van Antwerpen, overtuigd dat ik daar het geheim zou ontsluieren. De vreugdekreet die ik slaakte moet bij de andere vorsers in de stadsbibliotheek niet in dank zijn afgenomen. Geen dikke wetenschappelijke turf van een boek maar een advertentie in een Boomse regionale krant van 1867, “De Aankondiger van Boom en der omliggende steden en dorpen”,onthulde het mysterie.
“Hartklopping wordt dikwyls niet alleen gevoeld maar ook gehoord;zy verhindert den slaap en veroorzaakt de ergste vrees voor dreigende verstikking. Deze pillen worden bijzonder aanbevolen om die aandoening te verdrijven, omdat zij de zenuwachtigen en zwakken versterken, die veel vatbaarder zijn voor deze ziekte dan andere personen. Holloway’s pillen verbeteren zoo zeer de spijsvertering, vermeerderen zoo zeer de werking der lever en geven zooveel werkzaamheid aan de ingewanden, dat duizeligheid, hoofdpijn en misselijkheid verdwijnen zoodra de hartklopping vermindert, en de lijder ondervindt dadelijk de onbeschijflijkste verlichting van benauwdheid. Holloway’s pillen vormen de best genezende purgeermiddelen in alle gevallen van herstelling van koortsen, ontstekingen, zenuwpijnen en alle langdurige ziekten, die het bloed en de hersenen hebben verarmd.”
Het volledige gamma van ziekten waar het wondermiddel een oplossing voor bood was zowaar nog indrukwekkender en omvatte nagenoeg alle ziekten die in 1867 konden opgelopen worden: “De pillen van Holloway zijn de best bekende geneesmiddelen voor de volgende ziekten”:
| Aamborstigheid Gal(galziekten) Zinkingen Buikpijn Tering Stuipen Verzwakking Bloedgang Koningszeer of kliergezwellen Vallende ziekten Roos Zwakte van allen aard Ziekten der vrouwen eigen Koortsen Leverziekten Keelpijn en keelaandoeningen |
Jicht Aambeijen Waterzucht Slechte spijsvertering Ontstekingen Ziekten der ingewanden Ongeregelde maandstonden Geelzucht Lendensmert(Lumbago) Schele hoofdpijn Verstopping Benauwdheid op de borst Hartkloppingen Huidziekten Longtering Steen of graveel |
Puisten Waterverstopping Vliegende jicht Verkoudheid Siphilis Kramp Bijkomende ziekte aandoeningen Vlekken en uitwassen Hoofdpijn Tic douloureux Hoest Etterzweren Etterbuilen Venerische ziekten Pijn in den buik Wormen |
Alvorens nu in allerijl naar de apotheker te snellen is het misschien goed te weten dat er in 1878 de eerste waarschuwingen verschenen over de wonderpillen. In een boekje over kwakzalverij uit dat jaar staat: ”Zijn pillen en zalf zijn bijna even verspreid als de jenever, en doen misschien maar weinig minder kwaad”. Het wondermiddel is vandaag dus niet meer verkrijgbaar. De pillen hadden de goede man zeker geen windeieren gelegd. Wat in zijn voordeel pleit is dat hij een aanzienlijk deel van zijn winst heeft besteed ten dienste van de gemeenschap. Hij stichtte o.a. “The Royal University of London”, die vandaag nog steeds bestaat en “The Holloway sanatorium”, voor zwakzinnigen. Het gebouw bestaat nog steeds maar wordt enkel nog gebruikt als opnamelocatie voor films.
Bronnen: Stadsarchief Antwerpen: http://stadsarchief.antwerpen.be/
Vassar encyclopedia: http://vcencyclopedia.vassar.edu/index.php/
Marc Verlinden