Terug naar overzicht jaarboek 1997-1998
door Yvon Fonteyne, bestuurslid Ten Boome
Voordracht gehouden op 26 mei 1998 in de Robert Lombaertszaal van het Gemeentehuis van Boom.
Tweehonderd jaar geleden, op vier-vijf maanden na, begon de Boerenkrijg. Hier en daar, tijdens en na de zomervakantie, zal men uitbundig deze gebeurtenis herinneren. Vanavond wil ik graag laten weten welke redenen aanleiding hebben gegeven tot die opstand.
Het einde van de XVIIIde eeuw is voor de Belgische gewesten een heel bewogen periode geweest.
Hierna een opsomming van de beleefde gebeurtenissen in het politieke en het militaire vlak.
vóór oktober 1789 : Oostenrijks regime sinds 1713 (Vrede van Utrecht).
oktober 1789 : Brabantse Omwenteling en oprichting van de Republiek van de Verenigde Belgische Staten .
december 1790 : I ste Oostenrijkse restauratie.
6 november 1792 : Franse overwinning bij Jemappes en ontruiming van onze gewesten door de Oostenrijkers .
18 maart 1793 : 2de Oostenrijkse restauratie na de slag bij Neerwinden.
26 juni 1794 : overwinning van generaal Jourdan nabij Fleurus en tweede Franse bezetting.
°1762 +1833
(Foto Wikipedia)
In geen vijf jaar hadden wij zes verschillende regimes gekend.
Op 1 oktober 1795 werden de Zuidelijke Nederlanden en het Prinsbisdom Luik wettelijk bij de Franse republiek aangehecht. Door het Verdrag van Campio Formio (18 oktober 1797) zal die aanhechting officieel door de Oostenrijkers erkend worden.
Tussen 1794 en 1814 – twintig jaar lang ! – werden onze gewesten vanuit Parijs bestuurd.
De Franse overheersing is een cruciale periode uit onze geschiedenis, ze zal het uitzicht van onze samenleving definiëren: burgerlijk huwelijk, echtscheiding, burgerlijk wetboek, kadaster, metriek stelsel, papiergeld o.a.
Dat betekent ook : de hervorming en de verfransing van het bestuur (indeling in departementen, kantons en gemeenten).Het opstellen van een bevolkingslijst en de afleveringen van paspoorten , en bovendien de antigodsdienstige maatregelen : bij voorbeeld het verbod van elke vorm van publieke godsdienstuiting.
De eedaflegging – door de seculiere geestelijkheid : pastoors en onderpastoors. Van erkenning van de volkssoevereiniteit, onderwerping en gehoorzaamheid aan de wetten van de Republiek.
Onbeëdigde priesters mochten hun ministerie niet uitoefenen. Wie van hen verdacht werd de openbare orde te verstoren werd verbannen. Het verhaal over Jan Baptist Cornelis Moons, onderpastoor te Boom, is welbekend: verklikt werd hij naar Cayenne verbannen en liet er in 1799 het leven.
De misnoegdheid over al die vernieuwingen werd stilletjes algemeen, zowel in de steden als op het platteland: « De grenzen van het draaglijke werden ( … ) overschreden. Toen daar nog de conscriptie bijkwam, was er geen houden meer aan. 1H. VAN DE VOORDE en anderen, Bastille, Boerenkrijg en Tricolore.
