De stichting van de harmonie Vooruit kaderde in de verbreding van het maatschappelijk draagvlak van de socialistische actie op het einde van de l9e eeuw. In de borrelende dynamiek van de oprichting van de IIe socialistische Internationale lieten sociaal-democraten in gans Europa zich inspireren door het Duitse model waarbij op het einde van de vorige eeuw een sterk organisatorisch netwerk werd uitgebouwd van mutualiteiten, drukkerijen, coöperatieven, dagbladen, vakverenigingen en vrijetijdsverenigingen.
Talrijke socialistische toneel- en turnkringen, zangverenigingen, bibliotheken, harmonies en fanfares zagen toen het licht. De socialistische muzikale cultuur was toen, en nog vele jaren daarna, voornamelijk gericht op propaganda, als middel in de arbeidersstrijd. Waar socialisten een sterke groep vormden, meestal in belangrijke industriële centra, ontstonden al snel dergelijke verenigingen.
Zo ook in de Rupelstreek. De directe aanleiding in de Rupelstreek was waarschijnlijk de grote spontane staking op de steenbakkerijen in 1894, die ongetwijfeld het klassenbewustzijn onder de arbeiders heeft gestimuleerd, dat een goede voedingsbodem werd voor de oprichting van socialistische verenigingen. De propagandaclub van de lokale afdeling van de Belgische Werkliedenpartij vatte toen het plan op om een kleine trompettersclub op te richten, die waarschijnlijk voor het eerst samenkwam op 31 mei 1896 in het Volkshuis, onder leiding van Felix Hellemans. Muzikaal aangelegde socialistisch gezinde arbeiders speelden toen reeds bij de liberale fanfare. Zij vormden, samen met enkele muzikanten uit Terhagen en Niel, de kern van het nieuwe socialistische muziekkorps. De pioniers waren Kamiel Van Wouwe, Felix, Sooke en Gust Hellemans, de latere volksvertegenwoordiger en burgemeester Frans De Schutter, Wannes Corremans, Henri Spillemaeckers, Isidoor Hermans, Jozef Thijs, Frans Van Der Plancke, Henri De Clerck en Victor Struyf. Alfons De Bruyn werd de eerste dirigent.
(Fotoarchief Boom 001236)
Hoewel de officiële stichtingsdatum l december 1897 vermeldt, bleven de socialisten nog tot 1901 in de liberale fanfare “l’ Union” spelen om, zoals geschiedschrijver Albert Van Laar het stelde, “bij elke gelegenheid met hun liberale instrumenten en hun liberale muziekboekjes de socialistische plechtigheden op te luisteren.”
Tot er op een meeting voor vrijdenkers in 1901 een discussie ontstond tussen de liberale leiders en enkele socialistische werklieden. De ruzie eindigde ermee dat de socialisten moesten kiezen bij welke maatschappij ze voortaan zouden spelen, wat geen gemakkelijke keuze was, aangezien er geen middelen waren om aan degelijke instrumenten te geraken. Toch kozen 5 van de 6 bij de liberalen spelende socialisten ervoor om op te stappen, gevolgd door een groot aantal leerlingen dat bij de liberalen een muziekopleiding kreeg. De harmonie “Vooruit” werd dus gesmeed in het vuur van de klassenstrijd. Het was hoe dan ook een moeilijk begin. Slechts door veel inzet, moed, volharding en hard werken kon de jonge vereniging verder ontwikkelen.
Middelen werden gezocht en ingezameld. Pupiters werden gemaakt door de Houtbewerkersbond en Fonske De Bruyn knutselde zelf een grote trom in elkaar. Tweemaal per maand werd gerepeteerd in het Volkshuis bij Sooke Hellemans, toen nog aan de Varkensmarkt. Later ook in “den Alcazar” in de Blauwstraat.
