RONDLEIDING IN HERBERG EN AFSPANNING DE SCHEEPVAART TE BOOM ANNO 1836

Waarom is het juist het jaar 1836 dat ons deze rijke informatie oplevert? Dat heeft alles te maken met de dood van de waardin, Joanna Theresia Eyckmans, die een jaar voordien overleden was. Omdat zij een minderjarig kind naliet, moest er een inventaris van de inboedel opgesteld worden. Dit gebeurde op 14 maart 1836 en het document geeft ons een onbescheiden kijk achter de gordijnen.

De inventaris is opgesteld door Carolus Joannes Antonius Vermeulen, die notaris was te Boom van 1827 tot 1866.¹De Loenen, T. (2004). Notariaat Carolus Joannes Antonius Vermeulen, notaris te Boom, repertorium 1827-1846, en De Loenen, T., L. Van linden en L. De Herdt  (2010). Notariaat Carolus Joannes Antonius Vermeulen, notaris te Boom, repertorium 1847-1866. De akten die hij naliet worden bewaard op het rijksarchief te Antwerpen (RAA), waar ze kunnen geraadpleegd worden. Notarisakten zijn als het ware websites avant-la-lettre en bevatten gegevens over vroegere gebeurtenissen of eerder verleden akten betreffende een zelfde zaak of familie. De gegevens uit die akten werden gecombineerd met deze uit de burgerlijke stand van Boom en uit de fantastische genealogische databank van Marc Verlinden op de website van Ten Boome.²http://tenboome.webruimtehosting.net/Boom/lijst.php

Voor 1836

Zoals vermeld werd “De Scheepvaart” gebouwd omstreeks 1765 door de stad Brussel. Deze instantie hield het complex in bezit tot er werd overgegaan tot openbare verkoop door notarissen Petrus Josephus Dupré en Nicolaes Stuyck te Brussel op 29 juni 1818. Toen kreeg de herberg zijn eerste particuliere eigenaars. Het waren Joannes Baptista Van Antwerpen en Anna Elisabeth Peeters. Joannes Baptista en Anna Elisabeth hadden te maken met vele kosten. Zij gingen tussen 1819 en 1825 niet minder dan 4 leningen aan die alle gehypothekeerd werden op “De Scheepvaart”. Het uitbaten van de afspanning en herberg beviel hen wel, maar mogelijk werd de aflossing van die kapitalen en de renten hen te zwaar, zodat ze het eigendom van de hand moesten doen. Op 14 april 1826 kocht Joannes Baptista Benedictus Best, secretaris van Boom en echtgenoot van Isabella Maria Ceulemans, het geheel dat omschreven werd als herberg met de grond, stal, remise, “ap- en dependentiën” in de kom van Boom tegen de steenweg op Antwerpen, 4 roeden groot. De prijs werd vastgesteld op 4725 gulden, maar moest verminderd worden met de aangegane leningen – die mee werden verkocht – ten bedrage van ongeveer 3750 gulden, zodat secretaris Best nog een kleine 1000 gulden diende op te leggen.³RAA, notariaat 10.783, notaris Ernestus Josephus Simon Pissigard te Antwerpen, akte 85 van 14/4/1826.

Joannes Baptista en Anna Elisabeth konden het pand rustig blijven bewonen en uitbaten. Best was immers niet alleen secretaris maar ook eigenaar en had naast deze afspanning nog tal van andere goederen in bezit, vooral herbergen (zie tabel)⁴Bron: RAA, notariaat 8684, notaris Carolus Joannes Antonius Vermeulen te Boom, akte 42 van 19/3/1865.. Best verhuurde deze herbergen dan en liet in de voorwaarden opnemen dat de uitbaters bier moesten kopen van de brouwer die hij aanwees. Mogelijk had hij een percentje op de levering van het bier van brouwer Ceulemans of fungeerde hij als tussenpersoon tussen de brouwer en de herbergiers.